Магжан и Алаш
Мағжан и Алаш
Тағдырдың жазуы осылай болған, жас ақынның тұңғыш жинағынан бастап, 1912 жылдан бері Мағжанның әрбір өлеңі, әрбір жинағы елеусіз қалмаған екен. Мағжанның бағы да осы, соры да осы. Тарихта әр сөзі ескерусіз қалмаған, досын сүйіндіріп, дұшпанын күйіндірген мұндай ақындар сирек.
Мағжантанудың ұзақ көшінің басында алаш көсемі Әлихан Бөкейхан тұрғанын айту парыз. Ол жер бетінде қазақ деген халық барын, бұл халықтың тәуелсіз болып, өз тағдырына өзі иелік жасауға құқы бар екендігін көрсете келіп, соның дәлелі ретінде Абай, Шәкәрім, Ахмет, Міржақып сияқты ұлы тұлғалардың қатарында Мағжанды да атап, оның:
Алаш ағартушылары
Алаш зиялыларының 20-шы жылдардағы ағартушылық саласындағы қызметі қым-қиғаш тартыс, "идеялық күрес" жағдайында өтті. Кеңес өкіметінің алғашқы жылдарында алаш қозғалысының зиялылары басымдылық жағдайда болғаны белгілі. Ол туралы алаш қозғалысын зерттеушілердің бірі Хасен Оралтай Түркияда жарық көрген "Алаш-Түркістан түркілерінің ұлт-азаттық ұраны" атты еңбегінде: "Алашшылар, яғни қазақ түріктерінен шыққан ұлтшыл азаматтар, өлкедегі маңызды қызмет орындарын өз қолдарына алып, ұлттық мақсаттары - түрік елінің тәуелсіздігі жолында адам шамасынан асатын күш-қайрат жұмсады. Мәселен, 1920 жылы қазан айында Орынборда өткен ҚазКСР кеңестерінің құрылтайына қатынасқан 700 делегаттың көбі Алаш көсемдері Әлихан Бөкейханұлы мен Ахмет Байтурсынұлының жақтастары болды", - деп жазады.
Магжан в Ташкенте
В ноябре 1922 г. Магжан Жумабаев по приглашению председателя Совнаркома Туркестанской республики Турара Рыскулова и секретаря ЦК Туркестана Султан-бека Кожанова прибыл в г. Ташкент, где собирались многие бывшие алашордынцы и другие представители казахской интеллигенции, которые преследовались в Казахстане. В Ташкенте Магжан стал преподавателем Казахско-киргизского института просвещения. Одновременно он активно сотрудничает с газетой "Ак жол" и журналами "Сана" и "Шолпан", публикует в них свои стихи и поэмы, рассказы и научные статьи. В этот период им написаны Туркестанский и сырдарьинский циклы стихов. В них поэт воспевает старое доброе время, когда все тюркские народы жили дружно, а Туркестан, в старину называвшийся Тураном, был объединяющим центром:
